Genel Bakış
İran, cari fiyatlarla 454 milyar dolarlık GSYH büyüklüğü ile dünyanın 26. büyük ekonomisidir. İran, Suudi Arabistan’dan sonra Ortadoğu ve Kuzey Afrika (MENA) bölgesindeki ikinci büyük ekonomidir. İran doğal gaz rezervlerinde dünyada ikinci, kanıtlanmış ham petrol rezervlerinde dördüncü sırada yer almaktadır. Ekonomik faaliyet ve hükümet gelirleri büyük ölçüde petrol gelirlerine bağlıdır ve bu nedenle ekonomide dalgalanmalar görülmektedir. İran, Dünya Bankası “İş Yapma Kolaylığı” endeksinde 127. sırada yer almaktadır.
İran gelecek vizyonu olarak, dirençli bir ekonomiye sahip olma, bilim ve teknolojide ilerlemeler gerçekleştirme ve kültürel mükemmelliğin desteklenmesi şeklinde üç temel hedef belirlemiştir. Ekonomik cephede, 5 yıllık kalkınma planı ile yıllık %8’lik bir reel ekonomik büyüme oranı ve kamu iktisadi teşebbüsleri ile finans ve bankacılık sektörlerinde reformlar öngörülmektedir. Petrol gelirlerinin tahsisi ve yönetimi hükümetin ana öncelikleri arasındadır.
İran’ın 82,9 milyonluk toplam nüfusu içerisinde işgücüne katılım oranı %44, işsizlik oranı ise %10,6’dır. İran’ın resmi para birimi IRR’dir (İran Riyali). Dünya Bankası’nın verilerine göre 2017 yılında yıllık %3,7 oranında büyümüştür.
İhracat
İran’ın en çok ihraç ettiği ürünler Etilen Polimerleri 3,2 milyar dolar, Diğer Kuruyemişler 925 milyon dolar, Yarı Mamul Demir 816 milyon dolar, Rafine Bakır 673 milyon dolar ve Asiklik Alkoller 561 milyon dolar olup, en çok Çin 5,94 milyar dolar, Türkiye 2,72 milyar dolar, Pakistan 614 milyon dolar, Ermenistan 406 milyon ve Hindistan’a 379 milyon dolar ihracat yapmaktadır.
İthalat
En çok Çin 8,27 milyar dolar, Birleşik Arap Emirlikleri 6,58 milyar dolar, Türkiye 2,66 milyar dolar, Brezilya 1,94 milyar dolar ve Almanya’dan 1,64 milyar dolar ithalat yapan İran’ın en çok ithal ettiği ürünler Yayın Ekipmanları 3,86 milyar dolar, Mısır 1,52 milyar dolar, Soya Fasulyesi 870 milyon dolar, Motorlu kara taşıtları; aksam ve parçaları 734 milyon dolar ve Pirinç 671 milyon dolar.
Türkiye ve İran Arasındaki Ticaret
Türkiye ve İran arasındaki ticaret hacmi, 2022 yılında %15 büyüme ile 6,42 milyar dolar olarak gerçekleşti. Türkiye’nin İran’dan ithalatı 2021 yılına göre %50,28 daralma ile 3,09 milyar dolar; Türkiye’nin İran’a ihracatı ise %5’lik düşüşle 1,91 milyar dolar olarak gerçekleşti. İki ülke arasındaki ticaret hacmi genellikle 12 milyar dolar civarında seyretmektedir.
Türkiye’den İran’a İhraç Edilen Ürünler
Türkiye’nin İran’a ihraç ettiği ürünler:
- Tütün
- Bebek bezleri ve hijyenik mallar
- Çinko cevherleri
- Binek otomobilleri
- Kara taşıtları için aksamlar
- Lif levha
- Kağıt, karton gibi ürünler yer almaktadır.